ارزیابی و تحلیل محيط رابط پايگاه‏های اطلاعاتی در پشتيبانی از الگوی رفتار اطلاع ‏جويی كاربران از دیدگاه نظريه معنا‏بخشی

نام نویسنده: اعظمی، محمد

مقطع تحصیلی:  دکترا
استاد راهنمای اول: فتاحی، رحمت الله
استاد مشاور اول: پريرخ، مهري
سال انتشار: 1390
تعداد صفحات: 200
چکیده: 

 

مقدمه/هدف: پایگاه‌های اطلاعات علمی مهمترین و پرکاربردترین منابعی هستند که اطلاعات موجود در آنها از طریق رابط کار بر قابل دسترسی می‏باشند. یکی از راهکارها جهت بر طرف ساختن چالش­های موجود در حوزه رابط کاربر، بکارگيري نظريه معنابخشي است. رويكرد معنابخشی به کاربر کمک ­می کند تا موقعیت دشواری را که با آن مواجه شده درک کر ده و نسبت به رفع شکاف شناختی و اطلاعاتی خود با استفاده از عناصر محیط رابط اقدم نماید.هدف این پژوهش ارزیابی محيط رابط پايگاه‏هاي اطلاعاتي ابسکو (Ebsco)، پروکوئست (Proquest)  و ساینس دایرکت (ScienceDirect)در پشتيباني از الگوي رفتار اطلاع­جويي كاربران بر اساس نظریه معنابخشی می­باشد.

روش‏شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی و از رویکردی ترکیبی انجام پذیرفته است. جامعه آن از میان دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری در حوزه­های علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/فنی- مهندسی دانشگاه فردوسی انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده‏های کمی از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزاز آماری SPSS 16 و داده‏های کیفی از تحلیل محتوا استفاده گردید.

یافته ‏ها: یافته‏های پژوهش نشان داد میزان قابل فهم بودن عناصر محیط رابط در  پایگاه‌های مورد بررسی میانگینی متوسط به بالاتر دارد. یافته‏ها همچنین نشان داد میانگین ميزان آگاهي كاربران از عناصر محيط رابط پايگاه‌هاي اطلاعاتي از سطح متوسط بالاتر است. یافته‏های دیگر نشان داد میانگین بالای پاسخ‏ها نشان دهنده وجود هدف در بکارگیری هر یک از عناصر محیط رابط کاربر  پایگاه‌های اطلاعاتی بوسیله آزمودنی ها ست. در همه زمینه‏های مورد بررسی، یافته‏های بدست آمده نشان داد که عناصر شروع، دنبال کردن، مرور، تمایز و بر‏گیری از میانگین بالاتر است، اما در خصوص مؤلفه رفتار اطلاع جویی ردگیری از میانگین پایین­تر است.

همچنین آزمون فرضیه‏ها نشان داد که تفاوتی در رفتار اطلاع جویی کاربران دو حوزه تحصیلی علوم انسانی/اجتماعی و علوم پایه/فنی – مهندسی از نظر بکارگیری عناصر رفتار اطلاع‏جویی الگوی الیس(شروع، پیوندیابی، مرور، تمایزیابی، ردگیری و برگیری) وجود ندارد. در واقع دانشجویان در فرایند جستجوی خود شش مؤلفه رفتار اطلاع‏جویی الیس را بکار گرفته و مورد استفاده قرار دادند. یافته‏های دیگر پژوهش نشان داد رابط کاربر  پایگاه‌های اطلاعاتی مورد بررسی از فرایند اطلاع جویی کاربران بر اساس مؤلفه­های الگوی معنابخشی دروین پشتیبانی می‏کند. همچنین این یافته‏ها مشخص کرد که کمک محیط رابط پایگاه‏های اطلاعاتی از رفتار اطلاع‏جویی کاربران در سطح مطلوبی است.

نتیجه­ گیری: از نتایج پژوهش حاضر چنین برآمد محیط‏های رابط کنونی نه تنها از رفتار اطلاع­جویی کاربران پشتیبانی می­کنند، بلکه آنها را در موقعیت‏های دشوار، پیچیده و ابهام‏زا همراهی می­کنند. همچنین نتایج بیانگر این است که امکان بهره­گیری از راهبردهای الگوی رفتار اطلاع­جویی الیس و الگوی معنابخشی دروین در کنار هم وجود دارد. بنابراین، پژوهش حاضر نشان داد هم الگوی رفتار اطلاع­جویی الیس و هم رویکرد معنابخشی در محیط رابط کاربر پایگاه‏های اطلاعاتی کاربرد دارند و احتمالا در بازطراحی و ارتقاء این محیط‏ها می­توانند مؤثر واقع شوند.

فهرست مندرجات   نتیجه گیری   فهرست منابع و مآخذ   پیوست و پرسشنامه

مقاله مستخرج از پایان نامه

تمامی حقوق مطالب محفوظ است

2013-2020©