تجزيه و تحليل خدمات اطلاع رساني رايگان يا غير رايگان از ديدگاه مديران و متخصصان كتابخانه‌هاي مركزي دانشگاهي تهران

 

نام نویسنده : صفايي آراني، احمد

استاد راهنما: طاهره علومی

مقطع تحصیلی :کارشناسی ارشد
سال انتشار : 1375

چکیده:

ارائه رايگان يا غير رايگان خدمات اطلاع رساني به ويژه در عصر انفجار اطلاعات و ضرورت بهره گيري از تكنولوژيهاي پيشرفته و گرانقيمت ، رابطه تنگاتنگ و پيچيده‌اي با مسائل اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي خاص خود دارد . از اينرو كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني اگر مي خواهند همچنان نقش خود را به عنوان رهبر اطلاعاتي جامعه حفظ كنند، بايد بدانند كه چگونه اين اطلاعات را فراهم كنند و بهاي آن چگونه بايد پرداخت شود. اين پژوهش ضمن مروري بر سوابق ارائه رايگان و غير رايگان خدمات اطلاع رساني به تجزيه و تحليل ديدگاه 20 مدير و 69 كارشناس كتابداري شاغل در 21 كتابخانه مركزي دانشگاهي تهران در مورد اين موضوع پرداخته است . روش پژوهش توصيفي است و اطلاعات از طريق توزيع و گردآوري پرسشنامه‌هاي حاوي 21 سئوال به دست آمده است . يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه بيش از 1/3پاسخ دهندگان (33/4درصد) با ارائه مطلقا رايگان خدمات اطلاع رساني و تنها تعداد اندكي (8درصد) با ارائه مطلق غير رايگان اين خدمات موافق اند حال آنكه بيش از نيمي از پاسخ دهندگان (58/6 درصد) با ارائه غير رايگان خدمات فقط در برخي از موارد موافقت دارند. اين يافته ها همچنين نشان مي دهد كه جنس ، مسئوليت شغلي و سنوات كار پاسخ دهندگان در كتابخانه،كفايت بودجه كتابخانه، نوع مراجعه كننده به آن، نوع خدمات و تجربه عملي پاسخ دهندگان در ارائه خدمات غير رايگان با ديدگاه آنان در مورد ارائه رايگان يا غير رايگان خدمات ارتباط دارد. از نظر پاسخ دهندگان موثرترين عامل در اتخاذخط مشي ارائه رايگان يا غير رايگان خدمات در كتابخانه هاي مركزي دانشگاهي در وهله نخست اهداف دانشگاه متبوع وسپس وضعيت بودجه كتابخانه مي باشد مهمترين عامل در اعتقاد گروه علاقه مند به ارائه غيررايگان يا در برخي از موارد غير رايگان خدمات جبران برخي از هزينه هاي كتابخانه است . در پاسخ به چگونگي نرخ گذاري خدمات بيش از 50 درصد از پاسخ دهندگان گروه اخير از ميان شيوه‌هاي مختلف سه پايه نرخ گذاري به ترتيب (1)نرخ خاص براي نوع خاصي از خدمات ، (2) محاسبه هزينه خدمات (3) نوع استفاده كننده از خدمات ، را برگزيده‌اند. در مجموع به نظر مي رسد اختلاف نظر در بين افراد مورد بررسي با ميزان توجه هر دسته به يكي از دو عامل فرهنگي و اقتصادي ارتباط دارد. اين پژوهش ماهيتا اكتشافي است و مي تواند پايه‌اي براي تحقيقات گسترده بعدي باشد.

 • در مورد پايه هاي نرخ گذاري خدمات اطلاع رساني به ويژه در مراكز خصوصي بررسي انجام شود.

 • در مورد علل عدم استفاده از كارشناسان ارشد و دكتري كتابداري در سمت مديريت بسياري از كتابخانه ها و اثرات ناشي از آن بررسي شود.

 • در مورد علل گرايش بيشتر زنها و تعداد بيشتر آنها در حرفه كتابداري نسبت به مردها بررسي شود.


 

تمامی حقوق مطالب محفوظ است

2013-2020©